Çocukların, psikolojik savunma mekanizmaları yetişkinlere göre çok daha az gelişmiş olduğundan stresle baş etmede zorluk yaşayabiliyorlar.
Anne veya babanın yoğun iş temposu, özel hayatlarında yaşadıkları sıkıntılar, bazı hastalıklar gibi nedenlerle maruz kaldıkları stres, ailenin bir bireyi olan çocukların da stresle karşı karşıya kalmasına neden oluyor. Çocuklar aileleri dolayısıyla dahil oldukları bu stresli süreçte; uyku bozuklukları, anne babaya karşı gelme, mutsuz ve gergin ruh hali gibi tepkiler verebiliyorlar. Psikolog Ayşe Yanık Knudsen, konuyla ilgili anne babaları bilgilendiriyor.
Çocuğunuz Stres Altında mı?
Anne babanın stresinden etkilenen çocukta birtakım değişiklikler meydana gelebilir. Bu değişiklikler içe kapanma, uyku düzensizlikleri, yeme problemleri, arkadaşlık ilişkilerinde bozulma, kendine özgüvenin azalması, sosyal aktivitelere katılma isteğinin azalması şeklinde kendini gösterebilir. Buna bağlı olarak çocukta hırçınlık, huysuzluk ve ani sinir patlamaları da yaşanabilir. Anne babanın içinde bulunduğu stresten etkilenen çocuk, ebeveynlerinin hareket ve davranışlarına göre kendine bir yaşam tarzı belirler. Küçük yaşta olan çocukların okulda arkadaşlarıyla olan iletişimi bozulur ve gün geçtikçe daha da huysuz bir hale gelir. Çocuk stresten etkilendiği için anne babasının ona söylediği sözleri dikkate almaz hem kendine hem de ailesine olan güvenini kaybedebilir. Güvenini kaybeden çocuk sosyal aktivitelere katılmaktan kaçınarak girdiği ortam içinde kendini ifade edemeyeceğini düşünebilir. Strese bağlı olarak sergilediği hırçın ve huysuz hareketlerden dolayı çevresindeki insanlar ondan uzaklaşarak çocuğun yalnız kalmasına neden olabilmektedir.
Ruh Hali Olumsuz Etkileniyor
Anne babanın etkisi altında olduğu bir ya da birden çok stres faktörü, aynı ailenin bir ferdi olan çocukları da yakından etkiliyor. Stres faktörlerinin çocuğu doğrudan etkilediği fark edildiğinde, çocuğa zamanında ve yeterli müdahalenin yapılması büyük önem taşıyor. Aksi halde, stresin süresi ve etkisi daha yıpratıcı olabiliyor. Stresten etkilenme derecesinin çocuğun kişisel özellikleri ve çevre şartlarıyla da ilgili olduğunu ifade eden Psikolog Ayşe Yanık Knudsen, anne babaları dikkatli olmaları konusunda uyarıyor. Knudsen, söz konusu stres faktörlerini; annenin iş hayatına geri dönmesi, aileye yeni bir bireyin katılması, maddi zorluklar, doğal felaketler, boşanma, anne baba gibi birinci derece yakınların kaybı ya da ağır hasta olması, sözel istismar, cinsel istismar, fiziksel istismar şeklinde sıralıyor.
Çocuğu Ebeveyn Stresinden Uzak Tutmanın Yolları
Çocuğu, anne babanın etkisi altında olduğu stresten korumanın mümkün olduğunu belirten Psikolog Ayşe Yanık Knudsen, ebeveynlere konuyla ilgili şu önerilerde bulunuyor:
• Anne babanın mevcut streslerini kontrol altına alamadıkları durumlarda bir uzmandan destek almaları gerekir. Böylece, ebeveynlerin kendi psikolojileri olduğu kadar, çocukların psikolojisi de korunmuş olacaktır.
• Aile içindeki strese karşı aile bireylerinin çocuğun da dahil olduğu aktivitelere, birlikte zaman geçirmeye ağırlık vermeleri olumlu katkı sağlayacaktır.
• Çocuğun okul süreci de aile tarafından dikkatle takip edilmeli, gerekirse öğretmenlerle iş birliği içerisine girilmelidir.
• Çocukta görülen davranış değişikliklerinin uzun sürmesi durumunda bir uzmandan yardım alınmalıdır.
• Çocuğun moralini yükseltmek için, sosyal aktivitelere katılması sağlanmalıdır.